In Voor Wijn

Van 25 januari tot en met 1 maart 2024 waren wij op wijnreis in Victoria, West- en Zuid Australië.

Te lezen in het decembernummer (92) van Winelife op pagina 44 tot en met 50. De Winelife is te koop op: https://www.winelife.nl/shop/ . Of download alleen het reisverslag.

Hieronder een nog uitgebreidere versie:

Jippie, eindelijk weer naar Australië! Ook al ben ik dan specialist van wijnen uit Australië en Nieuw-Zeeland, dat betekent nog niet dat ik daar vaak kom. Als ik dan ga, dan ga ik ook lang: vijf weken in Januari en Februari 2024.
We – mijn man Jasper en ik - starten in Western Australia in Perth; de meest afgelegen metropool ter wereld. We rijden in vijf uur 300 km naar het meest zuidwestelijke puntje van West Australië: Margaret River, een gebied met prachtige natuur, mooie kusten en uitstekende surfgolven. Dit wijngebied wordt noordelijk, westelijk én zuidelijk omgeven door de Indische Oceaan. Het verklaart direct de grote temperatuurverschillen die kunnen optreden tussen dag en nacht en dat is fijn voor de druivenstokken. Die krijgen overdag volop warmte en zon en komen daar ‘s nachts weer van bij. Ze worden daardoor mooi rijp. De lange Cavesroad (kalksteen) met veel bomen loopt van noord naar zuid door wijngebied Margaret River.; langs deze weg liggen zo'n beetje alle Wineries. De wijngaarden liggen nooit verder dan zeven kilometer van de kust. Een uitstekend klimaat voor Cabernet Sauvignon maar ook voor Shiraz en Chardonnay en dat is typisch iets van Australië: er zijn geen regels over welke druivenstokken je mag planten. Afgelopen twintig jaar was de oogst elk jaar twee dagen eerder dan het jaar ervoor. Dit jaar zelfs een maand eerder! Dit kwam vooral door de warme lente. Maar op zich is het klimaat hier vrij stabiel.

Ons eerste bezoek is bij Domaine Naturaliste, genoemd naar Cape Naturaliste, het noordelijkste puntje van Margaret River. Cellardoor manager Jeff geeft tekst en uitleg. In 2020 was dit domein Best Value Winery of the Year. (James Halliday). En dat is te merken. Wijnmaker Bruce Dukes maakt een mooie Sauvignon Blanc/Semillon blend, Chardonnay, Shiraz en Cabernet Sauvignon voor een uitstekende prijs-kwaliteit verhouding. Alle wijnen zijn complex, heerlijk en gebalanceerd. Chardonnay is misschien wel het minst bekend in dit gebied maar verdient aandacht! De Gingin clone wijnstokken worden wel het geheime wapen genoemd van deze unieke Chardonnay’s. Zo’n eigen stijl!

De volgende dag bezoeken we McHenry Hohnen. Dit Domein ligt iets centraler en hier heeft men vooral te maken met de invloed van de zuidelijke oceaan. Ook op dit domein worden geweldige Chardonnay’s gemaakt van verschillende Single Vineyards. De eerste lading (prachtige) trossen Chardonnay druiven van de Burnside Vineyard komen net binnen. Daarnaast maakt McHenry Hohnen ook wijnen van Rhônedruiven Marsanne en Roussanne en zelfs van Zinfandel! Uiteraard proeven we ook de Bordeaux blends (interessant is de 20% Petit Verdot!). We ontmoeten wijnmaker Japo (Jacapo Dalli Cani) die hier sinds 2018 werkzaam is. Geboren in Soave, Italië en z’n hart nu verloren aan Margaret River met zijn “stunning” wijnen, prachtige natuurschoon en kusten. Hebben jullie geen netten nodig nu, vraag ik? Salesmanager Blair Poynton wijst op de Marri-bomen, in volle bloei. Ze bloeien niet elk jaar, maar als ze bloeien, vinden de vogels de bloesem veel lekkerder dan de druiven. Murray McHenry is één van de eigenaren, hij komt uit een familie van hoteliers, plantte in 1984 zijn eerste stokken en verkocht ze toen aan Hohnen, destijds eigenaar van Cape Mentelle. Nu bezitten zij McHenry Hohnen. Zij werken volgens biodynamische principes en alles is Single Vineyard. Ik zie een groot aantal concrete eggs. Bij events komt 90% van de eigen farm: wijn, brood, honing, lamsvlees (schapen in de wijngaard die het gras eten) en groenten. Een prachtig domein met visie!

We gaan van Perth naar onze volgende standplaats in Adelaide, Zuid-Australië. (2.700 km). Anderhalf uur rijden naar het noorden hebben we onze eerste afspraak in Clare Valley bij Tim en Pam Adams, bekend van de Tim Adams én Mr. Micks wijnen. Ooit begon Tim als cellarhand van Mr. Mick. (Mick Knappstein). Nu runnen zij een bedrijf met zestig werknemers. We hebben afgesproken in Mr. Mick café. Daar genieten we in de schaduw van de bomen van een tasting met lekkere Fusion shared gerechtjes. De Mr Mick Shiraz en Mr Mick Tempranillo zijn reeds goede bekenden in Nederland maar Tim heeft zich nu ook op de Fiano druif gestort die het in Clare erg goed doet. (Mr. Mick Fiano). Dat is ook het leuke: Tim heeft wijngaarden met Shiraz, Tempranillo, Cabernet Sauvignon, Grenache, Sangiovese, Malbec maar óók Riesling, Semillon, Pinot Gris, Vermentino en Fiano. “Dat komt door de ‘diurnal swing’”, legt hij uit. Dat grote temperatuurverschil tussen dag en nacht ontging ons niet. ’s Avonds was het nog 38°C, de volgende ochtend om 10.30 uur 18°C. Daarnaast zijn er hoogte verschillen en de stand van de wijnstokken. (rood naar het westen). In Clare zal het nog een maand duren voor er wordt geoogst. Hier horen we ook voor het eerst de term Black Frost. Anders dan de rijp waarbij de nevel ook nog bescherming biedt is deze vorst ‘killing’. Er komen vaak helikopters aan te pas om warme lucht op de wijngaarden te doen neerdalen. Volgend jaar heeft Tim zijn jubileumjaar: de 50e Oogst!

Vanuit onze standplaats in Adelaide vertrekken we de volgende dag naar Bremerton in Langhorne Creek, precies de andere kant op, 1,5 uur rijden naar het zuiden. Langhorne Creek ligt ongeveer tien minuten van Lake Alexandrina, dat een verbinding heeft met aan de zuidelijke oceaan. De (koele) wind uit het zuiden behoedt de druiven voor veel ziektes. De twee dames Lucy en Rebecca Willson staan aan het roer. Wijnmaakster Rebecca heeft verschillende variëteiten gepland. Veel Italiaanse en Spaanse druiven rassen zoals Verdelho, Vermentino, Fiano en Barbera maar ook de Rioja druif Graciano staan hier. Allemaal mooie elegante en lichte en toch intense wijnen.

Woensdag naar Adelaide Hills. De naam zegt het al, de heuvels ten oosten van Adelaide, waar we Shaw & Smith bezoeken. Deze heren hebben eigenlijk geen introductie nodig. Toch even dan: Michael Hill was de eerste Master of Wine (MW) van Australië en is Wine judge, onder andere bij Decanter Magazine. Zijn neef Martin Shaw studeerde aan de universiteit van Roseworthy en Bordeaux. Hij werkte en gaf adviezen in Australië, Nieuw-Zeeland, Frankrijk, Spanje, Italië en Chili. Inmiddels staat de volgende generatie klaar: Adam Wadewich, wijnmaker van het jaar 2022 bij The Wine Magazine en David Lemire, ook MW en Wine judge. Het domein ligt prachtig gesitueerd op een heuvel. Hier worden ook de wijnen van Tolpuddle uit Tasmanië en MMAD uit McLaren Vale gemaakt. (ook eigendom van Shaw & Smith). De heren maken Sauvignon Blanc, Chardonnay, Pinot Noir en Shiraz. Ik wilde het eigenlijk niet over Shiraz hebben, want Shiraz is de druif waar Australië bekend mee is geworden (en er is zoveel méér!) maar even dan: deze Shiraz is wonderschoon, benchmark voor cool climate Shiraz in Australië: intens, complex, een uitmuntende balans en in één woord: fluweel! Adelaide Hills is evenals Yarra Valley, Mornington Peninsula en Tasmanië ook uitermate geschikt voor Pinot Noir. Het is er vijf tot zeven graden koeler dan Adelaide. Overigens moet ik hier ook hun Sauvignon Blanc noemen, ook Benchmark in Australië voor Sauvignon Blanc en zó anders dan bijvoorbeeld uit Marlborough of de Loire, moet je zeker eens proberen! Ook niet-Sauvignon Blanc liefhebbers gaan voor de bijl! (en ik kan het weten!).

We zijn inmiddels twee weken onderweg en zien uit naar een afspraak in McLaren Vale, een uur rijden naar het zuiden en in het westen bijna grenzend aan de St Vincent Gulf. Hier ervaren ze dus ook weer de oceaan invloed. Grenache staat nu volop in de belangstelling. Voorheen vond je deze druif met name in de GSM-blends maar al die prachtig mooie oude Grenache bushvine stokken vervullen nu een hoofdrol! Iets gekoeld en je hebt een intensere warmere versie van Pinot Noir. Of zoiets. McLaren Vale heeft veel van die stokken en het hart van McLaren Vale is Blewitt Springs. Onthouden! Onze afspraak is met wijnmaker Rob Mack van Aphelion Wine. We kunnen de Winery maar niet vinden. Dan zegt Jasper, “Laten we het even aan die man met die Pick up vragen.” Ik kijk en zeg: “Dat is Rob Mack!” Zo doet hij dat: een “Back of the Ute” (Pick-Up) Vineyard Wine Tasting vlak voor zijn favoriete wijngaard Brini Vineyard. Geweldig! We proeven Grenache van verschillende wijngaarden, waaronder de Brini Vineyard. Allemaal met de hand geplukt, soms hele trossen, soms ontsteeld. Rob is in 2014 met Aphelion Wine begonnen en koopt de druiven van winegrowers. Hier zien we veel wijngaarden met netten om de bijna rijpe druiven te beschermen tegen vogels. Waanzinnige, bloody serieuze Grenache en indrukwekkende oude Grenache bush vines. Niet voor niets staat deze man in de belangstelling: hij won de Young Gun of Wine Award 2018 en de Award Best Small Producers.

Ook bezoeken we in McLaren Vale het veel grotere, biodynamische Yangarra. Yangarra (maar ook het later te bezoeken Giant Steps) is onderdeel van de Jackson Family Wines in Californië, dat zich voornamelijk toelegt op investeren in domeinen in koelere kuststreken. Ze bezitten prestigieuze domeinen in Amerika, Frankrijk, Italië, Zuid-Afrika en Australië en hebben de middelen: dat is te merken aan de net nieuwgebouwde indrukwekkende cellardoor met wijnmakers faciliteiten en kelders. Wijnmaker Peter Frazer was winemaker of the year 2016. Hier zien we uiteraard weer de (rode en witte) Grenache maar ook andere Rhone druiven zoals Rousanne, Bourboulenc en Counoise. Maar liefst elf van de Chateau Neuf Du Pape druivensoorten zijn hier geplant. De oudste Grenache bush vines zijn uit 1946. Deze kunnen nog heel lang mee; in de Barossa heb je zelfs bush vines die honderd jaar ouder zijn! Bij Yangarra wordt veel gebruikt gemaakt van amfora’s. Een groot areaal van 170 hectaren aan wijngaarden maar ook 80 hectaren aan Wildlife. Alle wijnen die we proeven zijn zonder uitzondering zeer verfijnd. En weer die heerlijke 100% herontdekte sappige Grenache! Niet te geloven dat een aantal jaren geleden sommige wijnboeren besloten hun Grenache te rooien want wie wilde het hebben? Gelukkig hebben ze dat bij Yangarra nooit gedaan. Ga het proberen!

Vier uur rijden en 375 km ten zuiden van Adelaide ligt Coonawarra, een strook van ongeveer 27 km van noord naar zuid en enkele kilometers breed. Bekend vanwege de rode aarde (terra rossa) en een lang, koel rijpingsseizoen. Een mild mediterraan klimaat en beroemd om de koning der druiven, de Cabernet Sauvignon! We bezoeken Majella, een wat kleinere maar 5 star rating Winery en proeven een Cabernet Sauvignon uit 2020 die al zo zacht en drinkbaar is maar prachtig zal ouderen de komende 10 jaar. Ook de ‘Aussie blend' vind je hier: Cabernet Sauvignon en Shiraz. En niet te vergeten een Sparkling Shiraz, méthode traditionelle, met een dosage van port uit Rutherglen. Heel speciaal! Dit smaakt ideaal bij een eiergerecht met spek!

Vanuit Adelaide naar Halls Gap in Victoria is 500 km en bijna 7 uur in de auto. Je waant je alleen op de wereld tijdens de rit. En dan kom je in de Grampians, een oase van begroeiing en lieflijkheid én ook een cool climate wijngebied. De Grampians bestaat uit prachtige hoge bergen van rotspartijen, vol wild life zoals Kangaroes, Emoes, Kaketoes en Kookaburra’s. Wij hebben om drie uur ’s middags een afspraak bij Best’s Wines in Great Western. Om twee uur wordt er bij ons op de deur geklopt. Of we nu direct willen vertrekken: er zijn bosbranden in het gebied! De omstandigheden waren ernaar: 39 graden, veel wind, onweer en blikseminslag. Schrikken! Wij nemen onze spullen mee en gaan naar Best's Wines, gelukkig ligt het Domein van Best’s Wines buiten dit gevarengebied. Wij hebben een afspraak met Nicole Thomson, echtgenote van Ben Thomson, 5e generatie wijnmakers sinds 1920 en onderdeel van ‘Australia’s First Families of Wine'. Best’s Wines is bekend vanwege Riesling, Shiraz en Cabernet Sauvignon. Zij komen regelmatig voor op Langton’s list met exceptional Shiraz en waren in 2021 Best Value Winery of the year. Interessant is de Concongella Wijngaard uit 1860 met 39 verschillende rode en witte druiven, Gemischter Satz zouden wij zeggen. Hier wordt een witte en een rode wijn van gemaakt. Er zijn nog steeds 8 druivensoorten die onbekend zijn, ondanks het gepleegde DNA-onderzoek. De Foudre Ferment Riesling 2021 werd in 2021 Wine of the Year (Halliday Wine Companion). Zeer bijzondere wijn: skin contact, wild ferment, in 2.500 liter eiken foudres. Ook de oudste Pinot Meunier druivenstokken ter wereld in de wijngaard! (Phylloxera is hier nooit geweest). We krijgen een rondleiding door de kelders: en wat ik nooit had verwacht: een kelder zo oud als je ‘m in Europa zelden ziet! De port vaten staan er nog uit oude tijden, alles is bewaard, een dagboek van de toenmalige eigenaar uit 1866! Per dag konden we lezen wat er op de wijngaard plaatsvond. Op sommige wijngaarden komt Black Frost voor: wel onder nul graden maar droog. Dit kan je oogst verpesten. Interessant is ook dat ze hier Oostenrijkse oak foudres gebruiken! We kunnen niet terug naar onze accommodatie. Nog steeds brandgevaar. Aangezien wij de hele middag bij Best’s Winery zijn geweest en andere geëvacueerde reizigers en inwoners hun plek al hebben gevonden zit alles vol. Uiteindelijk belt een caravanparkeigenaar voor ons rond en vindt een accommodatie in een klein dorpje. En wat blijkt: zij hebben ook een Winery! Dat is dan een geluk bij een ongeluk, uitzicht vanuit onze veranda op de Viognier wijngaard! Een piepkleine organic Winery (10 acres) waar ik de Nebbiolo heel interessant vond! 2019 en al op dronk! Overigens vertelden zij mij nog over de win-win situatie van schapen in de wijngaard: de schapen eten het gras de onderste bladeren, doen hun behoeftes wat goed is voor de grond en hun lammetjes worden geboren in de wijngaard wat ze beschermd tegen de roofvogels. (Mountainside Wines). Vanuit de Grampians naar een nieuwe standplaats in Melbourne gereden.

We gaan drie keer naar Yarra Valley, een uur rijden. Het ligt ten oosten van Melbourne, prachtig in groene heuvels en op de achtergrond de hoge bergruggen van de Great Dividing Range, een scheidingsgebergte en de grootste bergketen (2.228 m hoog en 3.500 km lang) van Australië. In Yarra kan het behoorlijk nat zijn en het gematigd regenwoud koelt de streek af gedurende de nacht. De Valleys zijn cool climate en bestaan uit allemaal kleine microklimaten. Ook hier weer de invloed van de oceaan en de (rode) aarde is soms vulkanisch, soms grijze klei en leem; afzetting van de rivier. De breedtegraad is die van Portugal maar dan niet zo heet, wel de intensiteit van de zon, maar koelte van de oceaan, het gebergte en de hoogteverschillen spelen een rol. Temperatuurverschillen zijn groot. Zo zomaar overdag 38 graden, de volgende dag 18 graden. De Valleys zijn vooral bekend van wijnen van Chardonnay en Pinot Noir. De eerste afspraak hebben we met Robin Ter Elst, Hospitality manager van de spiksplinternieuwe cellardoor van Giant Steps in Healsville. Hij is een Amsterdammer die de stap gemaakt heeft naar Melbourne te verhuizen en hier z’n geluk niet op kan. Prachtige Single Vineyard wijnen (Chardonnay en Pinot Noir) met enorme finesse, niet geklaard en gefilterd, van hoge kwaliteit! Alles handgeplukt en low intervention. Wijnmaker sinds 2021 is Melanie Chester die reeds vele wijntrofeeën heeft gewonnen. En nog maar eens melden: alles onder schroefdop, ik heb hier nog geen kurkentrekker nodig gehad. Zelfs de icoonwijnen. Want ook met schroefdop kun je rijping in de fles regelen. Giant Steps is ook eigendom van de Jackson Family. Wat overigens wel betekent dat de prijzen bijna van Bourgogne-achtige aard zijn.

Een ander prestigieus domein in Yarra is Yarra Yering, in 1969 plantte Dr. Carrodus de eerste wijngaarden. Prachtig gesitueerd middenin de wijngaarden met een waanzinnig uitzicht op de Great Dividing Range. Sarah Crowe, wijnmaker of the year in 2017, focust op dezelfde wijze als de inmiddels overleden Dr. Carrodus op deze iconische wijngaarden. Alles handgeplukt en geen irrigatie op de wijngaarden. Uiteraard weer fijne coolclimate Chardonnay en Pinot Noir maar bekend is Yarra Yering om z’n Dry Red no.1 een Bordeaux blend van Cabernet Sauvignon dominant en z’n Dry Red no.2 een 95/96% Shiraz plus Viognier, Mataro en Marsanne. Van deze proeven we de 2021 en 2015, de 2021 is al zacht en complex maar jong, terwijl de 2015 zacht, rond, open, fluweel, geconcentreerd en peperig is! Prachtige wijn! Ter vergelijking: zij hebben ook een wijngaard met Touriga Nacional, met deze druif experimenteren ze nu ook in de Bordeaux.

In het zuiden van Yarra Valley, hoger en koeler, heb je in de Upper Yarra Valley Hoddles Creek Estate. De wijngaarden zijn in 1997 geplant door de van oorsprong Italiaanse familie D'Anna. In dit gebied waan je je in de middle of nowhere. Hoddles Creek Estate is al begonnen met de oogst van de Chardonnay. Ook weer mooie elegante Chardonnay en Pinot Noir, allemaal handgeplukt en Estate Single Vineyard. En een mooie prijs-kwaliteit verhouding!

Rijd je van uit Melbourne een uurtje naar het zuiden, dan kom je in het zuidelijkste wijngebied van het vaste land van Australië: Mornington Peninsula! Vulkanische en rode klei bodem met name in het oosten van Mornington. De koele bries uit de oceaan zie je door de wijnstokken waaien. Een prachtige en lieflijke omgeving. Hier gaan we naar Stonier Wines. Brian Stonier was pionier in winemaking in Mornington sinds 1978. Sinds kort is Stonier Wines weer in lokale handen en fijn is dat dit vier mensen zijn met een grandioos CV. En de wijnen wàren al zo goed. De oogst is hier nog niet begonnen, zal over 2 weken zijn, begin maart dus. Twee weken eerder dan vorig jaar. We worden rondgeleid door Aaron Drummond, één van de nieuwe eigenaren. Heel veel enthousiasme hier met de focus op organic farming en gebruikmakend van één van de oudste en beste Pinot Noir wijngaarden in de Peninsula. Als we gaan proeven met Sara (echtpaar en eigenaren Sara en Julian Ground, beide wijnmakers) komt bij mij een hoeragevoel naar boven: dit waren de eerste Chardonnay’s en Pinot’s die ik ooit proefde uit Australië: ik was voor altijd verkocht: zo zalig! Prachtige weelderige neus, uitnodigend, dat sappige intense huppelende Mornington fruit! Dit domein in de gaten houden!

Twee uur en 150 kilometer naar het noorden ligt Tahbilk Winery in Nagambie lakes. Ook hier heb je het in the middle of no where gevoel. Tahbilk Winery is geheel omsloten door de Golburn river en een meer. Waanzinnig uitzicht én natuurlijk goed voor de wijnstokken! Tahbilk Winery bestaat sinds 1860 en is onderdeel van ‘Australia’s First Families of Wine', eigendom van de familie Purbrick sinds 1925, 5e generatie inmiddels en was Winery of the year in 2016. De oude cellardoor is nog steeds intact! Zij zijn gespecialiseerd in Rhone druiven en zeer bijzonder is dat hier de oudste Marsanne stokken ter wereld staan. Marsanne is ook zo’n druif die je gewoon járen in de fles kunt laten rijpen zonder hout. De 2023 is mooi fris, droog, elegant en crispy, de 2017 heeft al prachtige rijpingstonen en is heel aromatisch en de 2016 ‘1927' vines is intens en heeft een romig mondgevoel. (Allemaal RVS dus!) Hier zal de oogst ongeveer eind maart, begin april starten. Sinds 1860 staan hier ook prachtige oude stokken Shiraz! En na Yarra stond ik hier versteld van de prijzen. Heel goede prijs-kwaliteit verhouding. Zeer sympathiek Domein.

Nou, hoe divers, innovatief, met oude historie maar met open blik naar de toekomst is Australië? Ik hoop jullie te hebben geprikkeld eens wat flessen uit dit fascinerende land open te trekken!!